Σε μια κοινωνία σαν κι αυτή που ζούμε, πολύγλωσση και πολυπολιτισμική, οι ξένες γλώσσες έχουν γίνει απαραίτητο μέσο επιβίωσης για το σύγχρονο άνθρωπο. Σε ποια ηλικία, όμως, πρέπει τα παιδιά να αρχίζουν την εκμάθησή τους; Με ποιον τρόπο και πώς μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς;
Σύμφωνα με την άποψη πολλών εκπαιδευτικών, η κατάλληλη ηλικία για να έρθει ένα παιδί σε μια πρώτη επαφή με μια ξένη γλώσσα είναι η προσχολική. Για να ξεκινήσει ουσιαστικά την εκμάθησή της, είναι μετά τη Β΄ Δημοτικού, όταν θα έχει ήδη καταφέρει να αποκτήσει μια γενική γνώση της μητρικής του γλώσσας. Θα γνωρίζει καλά από γραφή και ανάγνωση, ενώ θα έχει έρθει σε επαφή με άλλα γραμματικά φαινόμενα, και έτσι θα μπορεί να αφομοιώσει και μια ξένη γλώσσα.
Στα πρώτα χρόνια της ζωής τους, τα παιδιά διαθέτουν μια φυσική ευφυΐα για τη γλώσσα και παράλληλα μια έμφυτη ικανότητα να παράγουν σύνθετους γλωσσικούς συνδυασμούς, μέσα από τον πειραματισμό και το παιχνίδι. Η φυσική γλωσσική ευφυΐα του παιδιού χρειάζεται γονεϊκή στήριξη και ερεθίσματα, για να ανθίσει και να ευδοκιμήσει. Γονείς που δεν ασχολούνται πολύ με τα παιδιά τους, δεν συζητούν μαζί τους, οι εντάσεις μέσα στο σπίτι, η έλλειψη οργάνωσης και προγράμματος, είναι παράγοντες που δεν ευνοούν την ανάπτυξη ενός πλούσιου λεξιλογίου. Έτσι, όσο περισσότερες γνώσεις έχει αποκτήσει ένα παιδί στη μητρική του γλώσσα, που είναι άλλωστε και το «εργαλείο» για να περάσει σε μια δεύτερη, τόσο πιο εύκολο είναι να κατανοήσει και να μάθει μια ξένη γλώσσα.
Από δύο έως περίπου οκτώ ετών, τα παιδιά ακούνε, βλέπουν, γεύονται, μιμούνται, και με αυτό τον τρόπο μαθαίνουν καλύτερα. Σε αυτή, λοιπόν, την ηλικία είναι πολύ εύκολο να αρχίσουν να μαθαίνουν μια ξένη γλώσσα, και μάλιστα πολύ γρήγορα, με το τραγούδι, το ποίημα και το παιχνίδι (όπως μαθαίνουν, άλλωστε, και τη μητρική τους), χρησιμοποιώντας δηλαδή το συναίσθημα και τις αισθήσεις. Όμως, όταν λέμε να μαθαίνουν, δεν εννοούμε να κάνουν μαθήματα ξένης γλώσσας.
Η νηπιακή και προσχολική ηλικία είναι μια καλή περίοδος για να αρχίσουν να έρχονται απλώς σε επαφή με μια ξένη γλώσσα και να τη μαθαίνουν εμπλουτίζοντας το λεξιλόγιό τους με ξένες λέξεις. Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν θα πρέπει η γνώση να «μεταφέρεται» στο παιδί αυτής της ηλικίας (προσχολικής) ως μάθημα και μάλιστα υποχρεωτικό. Αν για το παιδί είναι ένα ακόμα παιχνίδι, έχουμε πολλές πιθανότητες να αγαπήσει την ξένη γλώσσα και να τη μάθει με μεγαλύτερη ευκολία αργότερα. Η πίεση, ίσως φέρει το αντίθετο αποτέλεσμα. Και βέβαια, κάθε παιδί έχει τη δική του ωρίμανση, τις ανάγκες και τις προτιμήσεις του, που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη πριν από την έναρξη της διδασκαλίας της ξένης γλώσσας.
– Τραγουδήστε του στην ξένη γλώσσα ή αφήστε το να ακούσει άλλους να τραγουδούν. Παίξετε παιχνίδια και ασχοληθείτε με καλλιτεχνικές δραστηριότητες, χρησιμοποιώντας ταυτόχρονα την ξένη γλώσσα.
– Διαβάστε ξενόγλωσσα βιβλία μαζί του. Υπάρχουν πολλά όμορφα παραμύθια με εικόνες, που διευκολύνουν το παιδί να καταλάβει την ιστορία που ακούει στην ξένη γλώσσα. Συζητήστε μετά για το παραμύθι, εστιάζοντας και επαναλαμβάνοντας λέξεις – κλειδιά στην ξένη γλώσσα και αναπτύσσοντας την ιστορία και στα Ελληνικά.
– Επιλέξτε βιβλία που κεντρίζουν τις αισθήσεις. Ο στόχος σας δεν πρέπει να είναι μόνο η αναγνώριση των γραμμάτων ή των λέξεων, αλλά και η εξοικείωση του παιδιού με την ξένη γλώσσα και η ανάπτυξη ενδιαφέροντος για να τη μάθει μεγαλώνοντας.
– Επιλέξτε ένα φροντιστήριο που υιοθετεί σύγχρονες μεθόδους εκμάθησης, κεντρίζοντας το ενδιαφέρον των μαθητών με δημιουργικές, βιωματικές, πολυαισθητηριακές δραστηριότητες, όπως δραματοποίηση κειμένων κλπ.
– Αν το παιδί σας είναι σε ηλικία που έχει άνεση στο γραπτό λόγο, παροτρύνετέ το να αλληλογραφήσει με παιδιά από άλλες χώρες. Τα παιδιά επικοινωνούν γρήγορα και εύκολα μεταξύ τους, πράγμα που διευκολύνει την ταχύτερη εκμάθηση της ξένης γλώσσας. Αν έχετε τη δυνατότητα, καλέστε και φιλοξενήστε τον «ξένο» φίλο του μερικές μέρες το καλοκαίρι.